Eğitim-İş Genel Başkanı Kadem Özbay ve Eğitim-Sen Genel Lideri Kemal Irmak, okulların açılmasına az bir mühlet kala eğitim masraflarındaki fahiş fiyatlara dikkat çekti. Özbay, “Veliler, çocuklarının temel eğitim gereksinimlerini karşılamakta bile zahmet çekiyor, bu da toplumun geleceğini şekillendirecek kuşakların eğitimden yoksun kalması riskini doğuruyor. Eğitim masraflarının bu derece yükselmesi, eğitimde fırsat eşitsizliğini daha da derinleştirmekte” dedi. Irmak ise, “Maalesef yüksek enflasyon yoksulluğu daha da derinleştiriyor. Bunun sonucu yoksulluk da yaygınlaşıyor. Bu durum en fazla okul çağında öğrencileri olan fakir aileleri vuruyor” diye konuştu.
Milli Eğitim Bakanı Yusuf Tekin imzasıyla yayımlanan “2024-2025 eğitim ve öğretim yılına ait iş ve işlemler” bahisli genelgeye nazaran, 2024-2025 eğitim öğretim yılı 9 Eylül 2024 Pazartesi günü başlayacak. Yeni eğitim öğretim devrinin başlamasına sayılı günler kala velilerin okul alışverişi telaşı artan enflasyon yükü altında devam ediyor. Üniforma, çanta, kırtasiye eserleri, okul fiyatları derken artan maliyetler karşısında veliler çocuklarının temel eğitim muhtaçlıklarını karşılamakta zahmet çekiyor.
TIKLAYIN – Veliler yeni eğitim yılı öncesi yükselen okul masraflarıyla başa çıkmaya çalışıyor
Eğitim ve Bilim İşgörenleri Sendikası (Eğitim-İş) Başkanı Kadem Özbay ve Eğitim ve Bilim Emekçileri Sendikası (Eğitim-Sen) Başkanı Kemal Irmak fahiş eğitim masraflarını, velilerin yaşadığı problemleri ve Milli Eğitim Bakanlığı tarafından atılması gereken adımları Anka Haber Ajansı’na anlattı.
“Fahiş fiyatlar, eğitim hakkını tehdit ediyor”
Ekonomik kriz derinleştikçe, veliler için çocuklarını okula hazırlamanın her geçen gün daha da güç hale geldiğini söyleyen Eğitim-İş Başkanı Kadem Özbay, eğitim masraflarındaki fahiş artış, yalnızca ailelerin bütçelerini değil, birebir vakitte çocukların eğitim hakkını da önemli formda tehdit ediyor” dedi.
“Veliler, temel muhtaçlıkları karşılamakta bile zahmet çekiyor”
“Kırtasiye materyallerinden kıyafetlere, kitaplardan okul fiyatlarına kadar her alanda yaşanan artırımlar, bilhassa birden fazla çocuğu olan aileleri daha da sıkıntı bir durumda bırakıyor” sözlerini kullanan Özbay, sendika olarak müşahedelerine nazaran eğitim masraflarındaki artışın enflasyon oranlarının çok üzerinde olduğunu şu sözlerle anlattı:
“Veliler, çocuklarının temel eğitim gereksinimlerini karşılamakta bile zahmet çekiyor, bu da toplumun geleceğini şekillendirecek kuşakların eğitimden yoksun kalması riskini doğuruyor. Birçok aile, temel gereksinimlerini dahi karşılayamaz hale gelmişken, eğitim masraflarının bu derece yükselmesi, eğitimde fırsat eşitsizliğini daha da derinleştirmekte. Fiyatlandırmalar konusunda acil adımlar atılması gerekiyor. Eğitim gereçlerinin fiyatlarının denetim altında tutulması, temel gereksinimlerin devlet tarafından karşılanması ve okullarda velilerden kayıt fiyatı talep edilmesinin mutlaka yasaklanması, en öncelikli adımlar olmalı.”
“Kayıt fiyatı Anayasa’ya aykırı”
Eğitimin her çocuğun hakkı olduğunu ve bu hakkın ekonomik kriz mazeret edilerek gasp edilemeyeceğini vurgulayan Özbay, “Bu kabus üzere ekonomik tablo yüzünden eğitimden geri kalan her çocuk, ülke geleceğinin parlaklığının biraz daha yitip gitmesi demektir. Devlet okullarında ‘kayıt ücreti’ ismi altında velilerden para talep edilmesi ise kabul edilemez bir durumdur. Bu, Anayasa’ya ve Ulusal Eğitim Temel Kanunu’na ters bir uygulamadır. Fiyatsız eğitim hakkı, her çocuğun temel hakkıdır ve bu hakkın ihlal edilmesine katiyen müsaade verilmemelidir” dedi.
“Devlet okullarında okumak da önemli bir maliyet haline geldi”
Bazı devlet okullarında sürdürülen “kayıt ücreti” uygulamasının eğitimi zedelediğini ve toplumsal eşitsizliği derinleştirdiğini söyleyen Özbay, şunları kaydetti:
“Bu anlayış yüzünden bir veli için devlet okullarına çocuğunu kaydetmek de orada okumaya devam etmesini sağlamak da önemli bir maliyet haline gelmiştir. Okullarda para toplanıyor olması sadece okul yönetimcilerinin üzerine atılarak geçiştirilemez, devlet okullarına yeteri kadar kaynak ayırmayan hatta neredeyse hiç ayırmayan adeta kendi mukadderatına terk eden ve okullarda para toplandığını bildiği halde başını kuma gömen, eğitimi satın alınabilir bir hizmet haline dönüştüren, kamuoyuna gerçek dışı açıklamalar yapan siyasi iktidar ve atadıkları MEB yetkilileridir.
“Bakanlık ortadan sıyrılmaya çalışıyor”
Eskiden kayıt paraları yalnızca bağış ismi altında ve okul aile birliği aracılığıyla toplanırken artık MEB’in ‘adeta ne haliniz varsa görün’ dediği okul yöneticilerinin velilerden para almak için yeni metotlar keşfettiğini görüyoruz. Kayıt paraları genelde bağış ismi altında okul aile birliği hesaplarına yatırılıyor. Okul aile birliği hesabı dışında servis, market, paklık eserleri mağazası üzere yerlerin hesaplarına yatırmaları isteniyor. Çeşitli mağaza ve marketler aracılığı ile kredi kartı ile ödeme alınıyor. Birçok okulda eğitim devri başlarken alınmayan kayıt parası, periyot başladıktan sonra aidat ismi altında da alınabiliyor. Böylelikle yalnızca periyot başlangıcını inceleyen müfettişler de atlatılmış oluyor. Bakanlık, esasen kendi hallerine terk ettiği devlet okullarını bu sefer ‘tüm muhtaçlıklarını giderdikleri’ söylemi üzerinden velilerle karşı karşıya getirmekte, ortadan sıyrılmaya çalışmaktadır. Bu yakışıksız tablonun sorumlusu, devlet okullarına adeta birer özel şirketlermiş üzere kendi ekonomilerini yaratmalarını dayatan, okulların en temel ve hayati gereksinimlerini bile görmezden gelen, eğitimi paralı okul idarelerini de tüccara çeviren bakanlıktır.”
Eğitim Sen Başkanı Kemal Irmak: “Bu durum fakir aileleri vuruyor”
Eğitim-Sen Genel Başkanı Kemal Irmak da çocukları için okul hazırlığı yapan velilerin masrafları karşılama konusunda zahmet çektiğini söyledi. Irmak, “Maalesef yüksek enflasyon yoksulluğu daha da derinleştiriyor. Bunun sonucu yoksulluk da yaygınlaşıyor. Bu durum en fazla okul çağında öğrencileri olan fakir aileleri vuruyor” dedi.
“Okuma hakkının şahsen MEB eliyle dolaylı da olsa engellendiğine şahit oluyoruz”
Okul gereksinimlerindeki artışın enflasyonun çok üstünde seyrettiğini belirten Irmak, kelamlarını şöyle sürdürdü:
“Ülkemizde okumak kadar aile bütçesine çok büyük yük olan öbür hiç bir kalem yok. Anayasanın 45 hususu zarurî eğitimin herkes için parasız olduğunu söyler. Lakin gerçek hiç de bu türlü değil. Ülkemizde çalışanların neredeyse yüzde altmışı, yetmişi minimum fiyatla çalışıyor. Minimum fiyatın 17 bin TL olduğu gerçeğinde, araştırmalar birinci ve orta okula giden her bir öğrenci için aylık, 4 bin lira ile 11 bin lira ortasında okul harcaması yapıldığı gerçeğini ortaya koyuyor. Kıyafet, defter, kalem, kırtasiye masrafları, yemek, ulaşım en büyük sarfiyat kalemi. Bütün bunlar yaşanırken, Milli Eğitim Bakanlığı, önce ikili eğitim yapan okullara taşımalı gelen öğrencilerin yemeğini kesti. Sonra Köy okullarında taşıma gelen ve öğrenci sayısı 10’un altında öğrencilerle, 30 kilometre uzakta olan öğrencileri taşımayacağı kararını aldı. Bu öğrenciler ya yurtlara yerleştirilecek ya da veliler kendi paraları ile çocukları okula gönderecekler. Öteki seçenek ise bu çocuklar okul dışında kalacaklar. Bu kadar yoksulluğun içinde Devletin asli misyonu bu çocukların en yeterli koşullarda okullaşmasını sağlamakken, tasarruf önlemleri doğrultusunda bilhassa fakir aile çocuklarının okuma hakkının şahsen MEB eliyle dolaylı da olsa engellendiğine şahit oluyoruz.”