CHP İstanbul Milletvekili Erdoğan Toprak, yeni Anayasa tartışmalarına ait “İktidar ittifakı, siyaseti gerip yeni anayasa tartışmaları başlatarak ekonomik krizi gündemden düşürmeyi amaçlıyor. Her gün yeni bir anayasa teziyle ortaya çıkıp, muhalefete ve seçilmiş siyasilere ayar verme eforu yanında, ittifakın küçük ortağının AYM ve parti kapatma davetlerini tekrar ortaya atması bunu teyit ediyor. Önümüzdeki süreçte iktidar ittifakının radikal kutuplaşma üzerinden tansiyon siyasetlerine döneceği gözlenmektedir. Lakin bu yaklaşım halkta karşılık bulamayacak, yapılan siyasi hesaplar boşa çıkacaktır” tabirlerini kullandı.
CHP İstanbul Milletvekili Erdoğan Toprak, haftalık kıymetlendirme raporunda gündemdeki hususlarla ilgili görüşmelerini söz etti. Erdoğan Toprak’ın değerlendirmelerinden öne çıkanlar şöyle:
“Hazine’nin 2016 yılında el koyduğu Koza İpek Holding bünyesindeki Türkiye’nin en büyük altın madenleri Cumhurbaşkanı kararıyla Türkiye Varlık Fonu’na (TVF) devredildi. Payları borsada süreç gören altın işletmeleri, TBMM ve Sayıştay kontrolü dışına çıkartıldı. TVF’nin kuruluş gayesi Kamu İktisadi Teşebbüslerinin (KİT), kamu işletmelerinin verimli çalıştırılıp karlarının artırılmasıydı. Millete ilişkin kamu varlıkları yanında el konulan özel altın madenleri ve 20-30 yıllık arama-işletme ruhsatlarının TVF’ye dönemle Cumhurbaşkanı’nın şahsi inisiyatifine geçmesi siyasi ve ekonomik açıdan sorgulanmalıdır. Bu varlıkların güçlü Körfez buyruklarına satılmayacağının teminatı millete verilmelidir.
Mehmet Şimşek’in istifa iddiaları
Kamuoyunu Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek’in istifa etmeyeceğine ikna telaşındaki iktidar, tüm bağlantı kanallarını seferber etti. SPK ve savcılar harekete geçirildi. Halkı fakirleştiren programa yansılar karşısında panikleyen iktidarın vaadi ise emeklilere ücretsiz şezlong ve plaj şemsiyesi. Ülke iktisadını çökertip orta direği yok ederek kitleleri yoksulluk paydasında buluşturan programın gerçek mimarı, bu uygulamalara onay veren Cumhurbaşkanı Erdoğan’dır. Emekliler Yılı’nda yoksulluğa mahkum ettiği 16 milyon emekliye ‘bedava şezlong ve plaj şemsiyesi’ vaadiyle adeta alay ederken, halkın problemlerine ne kadar uzak olduğunu sergilemektedir.
AKP’nin kuruluşunun 23. yıl dönümü
AKP’nin resmî web sitesinde parti programındaki vaatler ve amaçlar ile 23. yılında geldiği nokta, toplumun büyük bir aldatma planına kurban edildiğini sergiliyor. Muhafazakâr demokratlık, AB’ye üyelik ve tam demokrasi vaadinden tek kişi otokrasisine varan eksen kayması, AKP’de kelamın bittiğini gösteriyor. Cumhurbaşkanlığının yazlık ve kışlık sarayları, birbirinden lüks kamu binaları her gün bütçeden milyarlar götürüyor. 4-5 maaşlı liyakatsiz bürokratlar ve danışmanların kamu takımlarına doldurulduğu, ‘itibardan tasarruf olmaz’ denilerek VIP uçak filoları ve kuş sütü eksik saray sofralarıyla anılan bir Cumhurbaşkanı ve AKP ülkeyi yönetiyor. AKP zenginleri ve müteahhitleri devlet ihalelerini, kamu yerlerini, kıyıları, rantı paylaşırken, milletin yu zde 90’ı açlık ve yoksullukla baş başa bırakılıp ‘sabret, şükret’ deniliyor. Kâğıt üzerinde boş ve temelsiz vaatler metnine dönüşen AKP programı, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın tüm söylediklerini tekzip ediyor.
Yeni Anayasa tartışmaları
İktidar ittifakı, siyaseti gerip yeni anayasa tartışmaları başlatarak ekonomik krizi gündemden düşürmeyi amaçlıyor. Her gün yeni bir anayasa teziyle ortaya çıkıp, muhalefete ve seçilmiş siyasilere ayar verme uğraşı yanında, ittifakın küçük ortağının AYM ve parti kapatma davetlerini tekrar ortaya atması bunu teyit ediyor. Bu bahiste vazife üstlenen Cumhurbaşkanı Hukuk Siyasetleri Başdanışmanı, anayasanın ‘değiştirilemez-değiştirilmesi teklif dahi edilemez’ hususlarını tartışmaya açarak gündem belirleme uğraşında. Atanmış bir danışmanın anayasa konusunda AKP’nin önde gelen hukukçularıyla polemiklere girmesi, muhalefet başkanlarına ayar vermeye çalışması bulunduğu pozisyon ve unvan prestijiyle kabul edilemez bir durum. Daha evvel de Anayasa Mahkemesi (AYM) ile Yargıtay ortasındaki hukuksal uyuşmazlık sürecinde Yargıtay’dan yana tavır takınarak ‘milli yargı’ tartışması başlatan bu başdanışman, kendisini TBMM’nin ve seçilmiş siyasalların üzerinde konumlandırarak Cumhurbaşkanı ismine siyasi rekabet yürütüyor
Artık herkesin kanıksadığı terör ve terörist ithamlarıyla muhalefeti gaye alan küçük ortağın parti kapatma davetleri, AYM’yi kapatma ya da lağvetme telaffuzları, anayasa ve hukuk devletinden rahatsızlık duyduğunu gösteren tabirleri beyhude uğraşlardır. Ortak akıl ve uzlaşıyla tahlile yanaşmayan, siyasi tansiyon ve endişe ikliminden beslenen bu yaklaşımın her hususta yok etme, kapatma, ortadan kaldırma davetleri yapması, TBMM’yi demokratik siyasete mahzur görmesi, toplumsal barış ortamında var olamama kaygısının sonucudur. Önümüzdeki süreçte iktidar ittifakının radikal kutuplaşma üzerinden tansiyon siyasetlerine döneceği gözlenmektedir. Lakin bu yaklaşım halkta karşılık bulamayacak, yapılan siyasi hesaplar boşa çıkacaktır.
Konkordato ilan eden şirket sayılarında artış
Temmuz ayında kapanan şirket sayısında yüzde 43 artış yaşanırken, yedi ayda konkordato ilan eden şirket sayısı 1500’ü aştı. Ortalarında memleketler arası alanda faaliyet gösteren müteahhitlik şirketlerinin de yer aldığı konkordato taleplerinde birinci sırayı inşaat alırken, dokuma ve akaryakıt dalları peşinden geliyor. Şirket iflaslarının öncü göstergesi olan konkordato taleplerinde büyük patlama yaşanırken temmuz sonu prestijiyle yedi ayda 1554’e ulaştı. Konkordato ilanına karşın borçlarının yapılandırılması, alacaklılarıyla uzlaşma ve yeni ödeme planları konusunda tahlilsiz kalan 55 şirket içinse mahkemelerden iflas kararı çıktı. Şirket kapanmaları, konkordato ve iflas müracaatlarındaki inanılmaz artış, yıl sonuna kadar kapısına kilit vuran şirket ve işletme sayısında patlama yaşanacağının, işsizler ordusuna binlerce kişilik kitlesel iştirakler olacağının en somut göstergesidir.
“Dış borç meblağı 236,6 milyar dolara yükseldi”
Kısa vadeli dış borç stokundaki artış, mümkün bir döviz krizi durumunda ekonomik sarsıntının tehlikeli boyutlara varacağını gösteriyor. Haziran sonu prestijiyle kısa vadede çevrilmesi gereken dış borç meblağı 236,6 milyar dolara yükseldi. Bu meblağ, cari açık finansmanıyla birlikte 260 milyar dolara ulaştı. Acil dış kaynak muhtaçlığı süratle büyüyor. Siyasi baskıyla yapılacak vakitsiz bir faiz indirimi, döviz kurundaki artışı hızlandıracağı üzere, MB rezervlerinin yetersizliği nedeniyle 237 milyar dolara varan kısa vadeli dış borçların çevrilmesini uygunca güçleştirecektir. İktisat idaresi, uzun vadeli ve kalıcı dış kaynak teminine hızla tahlil bulmak zorundadır.
“Gençler, gelecek umutlarını ertelemiş ya da tüketmiş konumdalar”
Ülke gençliği, ekonomik ve toplumsal açıdan önemli tehdit altında bulunuyor. Ne eğitimde ne istihdamda (NENİ) olan gençlerin yüzde 26 ile dünya ve Avrupa ortalamasının çok üstünde olması, Türkiye’nin ‘eğitimli-işsiz-umutsuz-geleceksiz gençler ülkesi’ haline geldiğini gösteriyor. Bu yılın 2’nci çeyreğine ilişkin iş gücü istatistiklerinden ortaya çıkan manzara lise, teknik lise, yükseköğrenim mezunu gençlerin önemli ölçüde ekonomik ve toplumsal sistemin dışına itildiğini gösteriyor. Hayat tasaları her geçen gün büyüyen bu gençler, en üretken ve dinamik çağlarında talep ve beklentilerini karşılayamayan, gelecek umutlarını ertelemiş ya da tüketmiş konumdalar.
2 yıl işlenmeyen tarım yerlerinin kiralanması
Tarlalarda tonlarca karpuz, kavun, domates, zerzevat ve meyve yüksek maliyetler nedeniyle çürümeye terk edilirken, ekilmeyen araziyi kiralayıp dayanak vermek kaynak israfıdır. 18 yıldır maddeyi çiğneyip takviye için üreticiye ayrılması gereken kaynaklara el koyan iktidar, artık de tarlalara el koyma yoluna gidiyor. 2006’da kendi çıkarttığı maddede ziraî takviyelere her yıl ulusal gelirin yüzde 1’i oranında kaynak ayrılmasını ve bunun için bütçeye ödenek konulmasını öngören iktidar 18 yıldır bunu uygulamıyor. Bilakis üreticiye ayrılması gereken kaynağa el koyup, kamu-özel iş birliği projelerine harcıyor. Üreticiyi üretimden vazgeçiren şartları ortadan kaldırmak yerine arazisine el koyup kiraya vermek, boştaki araziyi ekmesi için asıl sahibinin yerine kiralayanlara takviye ve teşvik sağlamak, gerçek üreticiye yaptırım uygulamaktır. Bu durum, daha farklı
anlaşmazlıklara ve uzun vadeli tüzel problemlere yol açacaktır.
Mısır Devlet Başkanı Sisi’nin Türkiye ziyareti
Mısır Devlet Lideri Sisi’nin 4 Eylül’de yapacağı Türkiye ziyaretinin gündemi epey ağır. Görüşmelerde Gazze savaşı, Doğu Akdeniz, Libya, Sudan ve Somali’deki gelişmeler, deniz sonu uyuşmazlıkları ele alınacak. Mısır ile normalleşme ve iş birliği bölgedeki pek çok sıcak sorunun tahliline ve uzlaşma tabanına katkı sağlayabilir. Sisi’nin Ankara ziyareti başta iktisat olmak üzere gündemdeki problemli başlıkların giderilmesine kıymetli katkılar sağlayabilir. Türkiye-Mısır diyaloğunun gelişmesiyle Doğu Akdeniz’deki güç paylaşımında, Libya’da seçim ve siyasi tahlilde ilerleme yaşanabilir.
ABD’den yaptırımlar
ABD Hazinesinin Rusya yaptırımları konusunda Türkiye’ye ilettiği ihtarın akabinde geçen hafta yeni bir atak geldi. Ortalarında Çin, BAE ve Türkiye’nin de yer aldığı 400’den fazla şahıs ve şirkete ‘Rusya’nın Ukrayna’daki savaşına takviye verdikleri’ için yaptırım uygulanacağı duyuruldu. ABD Maliye, Ticaret ve Dışişleri Bakanlıkları tarafından 23 Ağustos’ta açıklanan Rusya yaptırımları listesinde Türkiye’den de birtakım şahıslar ve şirketler yer aldı. Çin, Rusya, Avrupa ve Ortadoğu’dan farklı alanlarda üretim yapan çeşitli sanayi şirketleri ve kuruluşların Rusya yaptırımları kapsamına alındıkları duyurulurken, 400’den fazla şahıs ve şirketi kapsayan yaptırım listesinde Türkiye’nin de yer alması, önümüzdeki periyotta ambargo ve yaptırımların dozunun artacağı halinde kıymetlendirilebilir. ABD’nin yaptırım listesinde her kezinde artan sayıda Türk şirketlerinin ve vatandaşlarının yer alması, önümüzdeki süreçte daha yaygın ve kapsamlı yaptırımların devreye alınabileceğini ve şirket ve şahıslar dışında direkt Türkiye’ye yaptırım uygulanabileceğini gösteriyor.”