Araştırmada Ayşegül Serisi’ne ait şu bilgiler yer aldı: “Serinin birinci kitabının, ‘Martine Çiftlikte’ ismi ile muharrir Gilbert Delahaye tarafından kaleme alınmış ve Marcel Marlier tarafından da görselleştirilerek Casterman Yayınevi tarafından 1954 yılında Belçika’da Fransızca olarak yayımlanmış olduğu görülmektedir. Orjinal ismi Martine olan çocuk kitabı serisinin ana kahramanı ise her ülkede farklı bir isimle yayımlanırken, Türkiye’de ‘Ayşegül’ ismiyle yayımlanmıştır. 1965 yılında ülkemizde yayınlanmaya başlanan Ayşegül serisinin birinci kitapları ortasında; ‘Ayşegül Okulda, Ayşegül Sirk Cambazı, Ayşegül Seyahatte, Ayşegül Hayvanat Bahçesinde’ isimli kitaplar yer almaktadır. 1997 yılına kadar 46 kitap sayısına ulaşan serinin, Gilbert Delahaye’nin mevti üzerine müellifliği Marcel Marlier’nin oğlu Jean Louis tarafından devam ettirilmiştir. Türkiye’de serinin bugüne kadar Sümer Yeni Sümer, Alpagut, Aksoy, Marsık ve Yapı Kredi Yayınları tarafından çeşitli basımları gerçekleştirilmiştir. Araştırma kapsamında 60 kitaptan oluşan ve Yapı Kredi Yayıncılık tarafından basılmış en yeni versiyonu incelenmiştir.”
Okutulması faydalı
Araştırmada Ayşegül Serisi’nde yer alan çocuk kitaplarında cinsiyet dağılımı açısından toplumsal cinsiyet eşitliğine ve/veya eşitsizliğine yönelik içeriklere yer verilme durumları incelendi. İnceleme sonucunda seride yer alan kitapların 54 adedinde toplumsal cinsiyet eşitliğini işaret edecek biçimde farklı cinsiyette karakterlere emsal oranda yer verildiği, 3 adedinde cinsiyet dağılımında eşitsizlik olduğu ve 3 adedinde de eşitlik ve eşitsizlik tarafında değerlendirilebilecek bir içeriğin bulunmadığı sonucuna ulaşıldı. Araştırma sonucunda, “Literatürdeki birçok araştırmanın bilakis, seride yer alan çocuk kitaplarında cinsiyet dağılımı konusunda eşitlikçi bir yaklaşımın benimsenmiş olduğunu söylemek mümkün olabilir. Bu bağlamda incelenmiş çocuk kitaplarının, cinsiyet eşitliği farkındalığının oluşturulabilmesi ismine okutulması yararlı olabilir” denildi.
Erkek de pembe giyer
Kitaplarda yer alan fotoğrafların değerlendirilmesinde yer alan birtakım tespitler şöyle:
– Çocukları ile ilgilenmekte olan bir baba figürü ve mutfak ortamında birlikte iş kısmı yapmış olan farklı cinsiyetlere sahip çocuk figürleri görülmekte. İlgili görsel içerikler, aile içi roller ve sorumluluklar kapsamındaki toplumsal cinsiyet eşitliğine yönelik örnek durumları sergilemekte.
– Bir kız çocuğu figürünün arkadaşlarına ders anlatırken resmedildiği ve ayrıyeten yeniden farklı kız çocuğu figürlerinin böcek bilimiyle ilgili araştırma yaptıkları görülmekte. İlgili görsellerin ve bunlarla birlikte yer verilen sözel sözlerin, bilişsel yeterlikler ve akademik muvaffakiyet açısından toplumsal cinsiyet eşitliğine yönelik örnek durumları temsil ettiği söylenebilir.
– Kız çocuklarına/kadınlara daha çok atfedilen bir his durumu olarak dehşet hissinin, erkek bir çocuk karakteri tarafından sergilendiği görülmekte.
– Pantolon/şort giymek yetişkin erkek/erkek çocuklarına mahsus görülürken kız çocuklarının da pantolonla/şortla, kız ve erkek çocuklarını benzeri şapka modelleriyle resmedildiği görülmekte. Kitap serisi içesindeki çok sayıda kitapta da olduğu üzere kız çocuklarının kısa/uzun, dağınık/toplu saç tarzıyla resmedilmiş olması toplumsal cinsiyet eşitliğine vurgu yapıldığını gösteriyor.
– Ana karakterimiz olan kız çocuğu kaygı yaşarken yanındaki yetişkin bayanın hiçbir şeyden korkmadığı ve dünyayı yalnız dolaştığı vurgusuyla toplumsal cinsiyet eşitliğine örnek teşkil edecek bir durum ele alınmıştır.
– Yaygın olarak erkek/erkek çocukları tarafından tercih edildiği kabul edilen futbol oyununda, erkek çocuklarla birlikte kız çocuklarının da oyuna dâhil olmasıyla toplumsal cinsiyet eşitliğine yönelik örnek bir öge kabul edilmektedir.
– Toplum içerisinde sıklıkla pembe rengin bayanlar ve kız çocukları tarafından; mavi rengin ise erkekler ve erkek çocukları tarafından tercih edildiği kabul edilmekle birlikte tıpkı kare içerisinde bayan ve erkek figüründe pembe rengin kullanıldığı görülmekte. Sıklıkla erkeklerin tercih ettiği renk olan mavi, bir kız çocuğunun elbisesinde kullanılırken erkek çocuğu figürlerinde pembe rengin tercih edildiği görülüyor.
– Kız çocuklarının öğretici pozisyonda olduğu görsellere ve o görselleri destekleyen sözlere yer verildiği görülmekte.