Seray Şahinler – Türk kültür tarihinin değerli sembollerinden biri motiflerdir. Giyimden objelere, kitaptan minyatüre kadar tarihi pek çok göstergenin içinde yer alır kültürümüze has motifler. Anadolu’dan Osmanlı sarayına kadar en hoş örnekleri barındırır. Dr. Zeynep Öztürk, motifleri hatırlatmak üzerine özel bir projeye imza attı ve 16. YY’da Osmanlı padişahlarının kaftanlarındaki bitkisel motifleri bugünün dokuma yorumuyla tekrar üretti. Nişantaşı’ndaki The Best Arka Gallery’de “Geçiş” standıyla sanatseverlerle buluşan işler hem tarihi estetiği hem malzemeyi hatırlatıyor.
– “Geçiş” standında Osmanlı’dan günümüze bir yorumlama görüyoruz. Bu miras nasıl yansıdı çalışmalarınıza?
16. YY Osmanlı padişah kaftanlarının üzerindeki dört bitki üzerinden; karanfil, nar, lale ve taç motiflerinden seçtiğim ve özel olarak dokuttuğum kumaşlar üzerinde çalıştım. Bu motifleri, doğal ipliklerle dokunan kumaşların üzerine tekrar doğal ipliklerle üç boyutlu görsel hâle getirdim. Bunlar Osmanlı kaftanlarında birebir kullanılan motiflerdir. Dikkat ederseniz kaftanlardaki motifler çok ağırdır, karışıktır. Zira ihtişamı gösterir. Ben de bu motifleri geri dönüştürülmüş, doğal boyalarla boyatılmış ipliklerle dokutarak, yeniden doğal ipliklerle günümüze uyarladım. Formunu deformasyona uğratarak çalıştım aslında.
– Padişah kaftanlarına ilginiz nasıl oluştu pekala?
Yüksek lisans çalışmam 16. ve 17. YY Osmanlı kaftanları üzerineydi. Sultanlar, padişahlar ve çocuk sultanların kıyafetleri üzerine araştırmalar yaptım. Doktora tezime de bunun üzerine devam etmek istedim. Tezimin konusu da bu kaftanların üzerinde kullanılan motiflerin incelenmesiydi. Bu incelemeyi 12 yıl sonra bugüne çevirdik ve aslında dedik ki bu kadar şatafatlı, gösterişli, motifli kaftanlar günümüze geldiğinde nasıl sadeleşir? Günümüzde, hele de sürdürülebilir ipliklerle kullanıldığında ne hâle gelir sorusunu yanıtlamak istedik. Bunların mühendislik tarafındaki testlerini de yapmış olduk. Buradakiler tezim dışında 2024 yılı boyunca yaptığım dokumalardır.
Her gereçten sanat olur
– Dokumacılık son yıllarda çağdaş sanatta çok sık kullanılıyor. Bu hususta ne düşünüyorsunuz?
Çok olumlu buluyorum. Her gereçten sanat olur, yalnızca düşünmek kâfi. Giyilebilir dokumacılıkta, mesken dokumacılığında çok yeterliyiz lakin sanat olarak baktığımızda eksiklerimiz var. Hem motif olarak hem kumaş kalitesi olarak çok varlıklı bir kökten geliyoruz. Bu alanda artık çalışan çok genç sanatkarlar var ve bedellere sahip çıkıyorlar. Gelecek hoş geliyor.