Beslenme ve Diyet Kliniği’nden Uzm. Dyt. Fatma Gizem Bahadır, glüten alerjisi hakkında açıklamalarda bulundu.
Glütenin; buğday, arpa ve çavdar dâhil olmak üzere birçok tahılda bulunan bir cins protein kümesi olduğunu söyleyen Uzm. Dyt. Fatma Gizem Bahadır, “Herhangi bir alerji ya da intolerans durumu yoksa diyetisyen eşliğinde glüten tüketim ölçüsü belirlenebilir. Glüten hassaslığı, çölyak hastalığı ve buğday alerjisi olanlar gluten tüketimine dikkat etmelidir. Ekmek, simit, börek üzere hamur işlerinde, pasta ve hazır tatlılarda, makarna, arpa şehriye, erişte, kuskus, bulgur ve paketli yiyeceklerde glüten bulunur” dedi.
Türkiye’de temel besin kaynağı olan tahıl kümesinin birçoklarının içeriğinde glüten bulunduğunun altını çizen Uzm. Dyt. Fatma Gizem Bahadır, “Buğday, arpa ve çavdar, glüten içeren tahıllar olarak bilinirken, kozmetikten besin boyalarına, şampuanlardan diş macunlarına kadar günlük hayatta kullanılan birçok eserin içeriğinde bulunmaktadır” sözlerini kullandı.
BELİRTİLERİ ŞİŞKİNLİK, BULANTI VE KUSMA
Glüten yüklü beslenme sonrası bireyde bitkinlik, şişkinlik, bulantı ve kusma üzere durumlar görülebileceğini kaydeden Uzm. Dyt. Bahadır, şunları söyledi:
“Glüten tüketimi bugüne kadar birçok farklı hastalıkla ilişkilendirilmiştir. Glütenin sebep olduğu çölyak hastalığında yaygın görülen belirti, bağırsak dokusunu zedelenmesiyle görülen emilim zorluğudur. Çölyak hastası şahıslarda demir eksikliği görülür ve bu da anemiye neden olur. Çölyak dışında deri hastalıkları, nörolojik rahatsızlıklar, depresyon, migren, otizm, obezite üzere birçok farklı sıhhat sorunu de glüten tüketimi ile ilişkilendirilmiştir. Bu hastalıkların ortak özellikleri glüten tüketimi sonucunda birtakım belirtilerin görülebilmesi ve glütensiz diyetin bu belirtileri azaltabilmesidir.”
BUĞDAY ALERJİSİ OLANLAR DİKKAT ETMELİ
Glüten tüketimine kimi bireylerin dikkat etmesi gerektiğinin altını çizen Uzm. Dyt. Fatma Gizem Bahadır, “Glüten hassaslığı, çölyak hastalığı, buğday alerjisi olanlar glüten tüketimine dikkat etmelidir. Ekmek, simit, börek üzere hamur işlerinde, pasta ve hazır tatlılarda, makarna, arpa şehriye, erişte, kuskus, bulgur ve paketli yiyeceklerde glüten bulunur” halinde konuştu.
GENETİK OLABİLİR
Glüten hassasiyeti konusuna değinen Uzm. Dyt. Bahadır, şu bilgileri paylaştı:
“Sindirim sisteminin glüten içeren besinlere alerjik tepki göstermesidir. Bu protein, kimi insanlarda çölyak hastalığı yaparken kimilerinde glüten hassasiyeti formunda ortaya çıkar. Genetik olabileceği üzere sonradan çevresel faktörlerden de oluşabilir. Glüten hassasiyetinin ülkemizde görülme oranının yüzde 4 ila 6 ortasında olduğu düşünülmektedir. Tanısı konulmamış durumlar da kelam bahsidir.”
GENELLİKLE 5-6 YAŞ ÜSTÜ ÇOCUKLARDA GÖRÜLÜYOR
Glüten alerjisinin hangi yaşlarda ortaya çıkabileceğinden bahseden Uzm. Dyt. Bahadır, “Genellikle 5-6 yaş üstü çocuklarda rastlanabiliyor. Birtakım durumlarda erişkin yaşlarda da ortaya çıkabiliyor. Gluten hassasiyeti durumlarında uygulanabilen bir diyet tedavisi vardır. Diyet dikkatli bir halde uygulanıldığında semptomlar denetim altına alınabilir. Ciltte döküntü, kızarıklık, karın şişliği, gaz, ishal yahut kabızlık, karın ağrısı, eklem ağrıları, çok yorgunluk, daima halsizlik üzere belirtileri vardır” açıklamasında bulundu.
BU TEKLİFLER GÖZ ARKASI EDİLMEMELİ
Uzm. Dyt. Fatma Gizem Bahadır, glüten alerjisi olan bireyler için beslenme tekliflerini ve dikkat etmeleri gereken durumları şöyle sıraladı:
“Glüten içeren besinlerden uzak durulması gerekir. Ekmek, çavdar, arpa, yulaf, şehriye, bulgur buğday, kuskus, pizza, makarna ve pasta üzere unlu mamuller, irmik, paketli besinler, hazır çorba üzere eserler, ekmek içeren köfteler, hazır salata sosları üzere besinlerden uzak durulması gerekir.
“Sebzeler, et eserleri, bakliyatlar, pirinç glüten içermeyen besinlerdir. Porsiyon denetimine dikkat edilerek tüketebilir.
“Glütensiz un ile ekmek, pasta üzere eserler yapılabilir. Glütensiz makarna tüketilebilir.
“Dışarda yemek yerken dikkat edilmelidir.
“Etiket bilgisi kesinlikle okunmalıdır.
“Buğday unu kullanılmış mutfak gereçleri hoş temizlenmelidir.
“Glüten içeren besinlerin yanında glütensiz eserler saklanmamalıdır.
“Glütensiz beslenme lif açısından yetersiz olacağından yüksek lifli meyveler tüketilmelidir.”
GLÜTENİN YARARLARI DA VAR
Herhangi bir duyarlılığımız yoksa glüten tüketiminin faydalı olabileceğini de kelamlarına ekleyen Uzm. Dyt. Fatma Gizem Bahadır, “Glüteni kesmek kan şekeri dengesizliğine ve bağışıklık sisteminin yavaşlamasına yol açabilir. Glüten içeren tam tahıllı besinler iştah denetimi sağlar, tokluk hissi verir, insülin direncine karşı esirgeyicidir. Glütene ziyanlı demeden evvel bunları da bilmek gerekir” diye konuştu.