Milyonlarca vatandaşı ilgilendiren 2023 yılı motorlu taşıtlar vergisinin ek ödemesinin birinci taksiti için son gün 31 Ağustos. İkinci taksitin ise kasımda ödenmesi gerekecek. Gözler Anayasa Mahkemesi’ndeki (AYM) Ek MTV’nin iptali için CHP tarafından açılan davaya çevrildi. Ek MTV’yi ödemeyen ve dava da açmayan şahıslar bakımından AYM’nin muhtemel iptal kararı uygulanabilir ve bu vergi alınmayabilir.
Vergi uzmanı avukat Dr. Burak Aslanpınar, yargı sürecindeki ek MTV ile ilgili merak edilen soruları yanıtladı.
* Ek MTV ne vakit ve nasıl ödenecek?
Mevcut araçların ek MTV’si, iki eşit taksit halinde ödenecek. Birinci taksitin 31 Ağustos, ikinci taksitin ise 30 Kasım gün sonuna kadar ödenmesi gerekiyor. Ek MTV ödemesi, GİB’in internet sitesinden, veznelerinden, mutabakatlı bankaların şubelerinden, internet ve taşınabilir bankacılık kanalları ile ATM’leri üzerinden ödenebilecek.
SATIŞ YAPILAMAZ
* Ek MTV ödenmezse ne olur?
Taşıtların satış ve periyodunun yapılabilmesi için MTV’nin ve ek MTV’nin ödenmiş olması gerekiyor. Ek MTV ödenmediği takdirde araç muayeneleri de yapılmayacağı üzere trafikten çekme, hurdaya çıkarma, yurt dışına çıkarma nedeniyle tescil kapatma süreçleri mümkün olamayacak. Ayrıyeten vergi, amme alacağına dönüşecek olup bu alacak için vergi daireleri tarafından borcun tahsili için faiziyle icra süreçleri yapılması hatta haciz uygulanması da kelam konusu olabilir.
* Ek MTV hakkında dava açılabilir mi? Ne vakte kadar, hangi mahkemede dava açılabilir?
Ek MTV tahakkukuna ait vergiyi ödeyerek ya da ödemeyerek dava açmak mümkün. Dava açma mühleti duruma nazaran farklılaşıyor. Kanunun yürürlüğe girdiği 15 Temmuz tarihinde sicile kayıtlı bulunan taşıtların ek MTV’si birebir tarihte tahakkuk etti. İlgili tahakkuk sürecinin iptali için vergi mahkemesinde açılacak davanın 30 günlük mühleti de bu tarihte başladı. Lakin, süreç isimli tatile denk geldiğinden dava açmak için son gün 7 Eylül’e kadar uzuyor. 15 Temmuz’dan sonra birinci sefer sicile kaydolacak taşıtlar için ek MTV tahakkuk ve tahsili tescille birlikte olacağından, dava açma mühleti tahakkuku takip eden 30 gün içinde gerçekleşecek. Örneğin 15 Temmuz tarihinden sonra sıfır araba satın alındıysa, taşıt satın alınarak, ek MTV tahakkuk ettiği tarihten itibaren 30 gün içinde vergi mahkemesinde dava açılabilir.
* AYM ek MTV ile ilgili ne dedi?
Ek MTV, 6 Şubat tarihli zelzelenin yol açtığı ekonomik kayıpların giderilebilmesi için kaynak oluşturulması emeliyle getirilmiş olup 7456 sayılı Kanun’a nazaran alınıyor ve yasaya uygun. Bununla birlikte hukuka uygun olmayan bir süreç yapılmış olabilir. Örneğin MTV hesabı yanlış yapılmış ya da yanlış şahıstan alınmış olabilir. Bir öteki ihtimal bilhassa zelzeleden kaynaklı olan istisnaların uygulanmaması, yani ek MTV alınmaması gerekenlerden bu verginin alınması olabilir. Lakin en çok konuşulan münasebet ek MTV’nin Anayasa’ya alışılmamış olduğu argümanı. Bu savın değerli bir desteği var. 2003’te tam 20 yıl evvel neredeyse bugünkü ile birebir formda çıkarılmış olan ek MTV düzenlemesi, AYM tarafından iptal edilmişti. İptal kararından sonra ek MTV hakkında tekrar kanun çıkarılmış, birebir yıl tekrar iptal edilmişti. Ek MTV’nin iptali istikametindeki bu iki iptal kararından diğer, AYM’nin ek MTV’nin iptali talebini reddettiği 2001 tarihli bir kararı da var. Bu kararların tamamı 1999 sarsıntısına ait getirilen ek MTV düzenlemeleri hakkında.
DAVA KONUSU MERAK EDİLİYOR
* Ek MTV’yi ödemek/ödememek ile dava açmak/açmamak sonuca tesir eder mi?
7456 sayılı Kanunla getirilen 2023 yılına ait ek MTV de evvelkiler üzere AYM’ne taşındı. Lakin burada sadece AYM’nin iptal kararı verip vermemesi tek başına sonuç doğurmayabilir. Ek MTV’nin ödenip ödenmemesi ve ilgili kişi tarafından vergi mahkemesinde dava açılıp açılmaması sonuca tesirli olacak. Bu dört ihtimali aşağıdaki halde kıymetlendirebiliriz.
1. Ek MTV ödenip dava açılırsa ne olur?
Ek MTV ödendikten sonra müddetinde dava açılması halinde AYM tarafından ek MTV’nin iptali istikametinde karar verildiği takdirde bu bireyler vergiyi faiziyle iade alabilir. Bu nedenle ödeme yapılması halinde müddetinde dava açılması değerli.
2. Ek MTV ödenmeyip dava açılırsa ne olur?
Ek MTV ödenmeden dava açılması halinde, AYM tarafından ek MTV’nin iptali tarafında karar verildiği takdirde bu şahıslar vergiyi ödemek durumunda kalmayacak. AYM kararına kadar verginin tahsili için süreç yapılmış olması halinde de bu süreçlerin kaldırılması, tahsil edildiyse verginin iadesi gerekecek.
3. Ek MTV ödenip dava açılmazsa ne olur?
Vergi ve cezaların haksız yere ödendiği düşünülüyorsa düzeltme-şikâyet yolu dediğimiz bir metotla beş yıl geriye dönük olarak faiziyle iadesi talep ve dava konusu edilebiliyor. Fakat AYM tarafından iptal edilen kanunlara nazaran alınan vergiler bakımından daha evvel dava açmamış şahısların bu hakkının olup olmadığı tartışılan bir bahis. Çok yeni tarihli bir Danıştay kararı bu hususa şimdilik nokta koymuş görünüyor (Danıştay Vergi Dava Daireleri Kurulu, T:07.06.2023, E:2023/2, K:2023/4). Bu karara göre, AYM’nin bir kanunu iptali istikametindeki kararı, müddetinde (30 gün içinde) dava açmamış bireyler için kelam konusu kanun yeterince ödenen verginin geriye yanlışsız düzeltme-şikayet yoluyla hakkı doğurmuyor.
4. Ek MTV ödemeyip dava açılmazsa ne olur?
Ek MTV’yi ödemeyen ve dava da açmayan şahıslar bakımından AYM’nin iptal kararı uygulanabilir ve vergi alınmayabilir. Bilhassa şimdi tahsil süreçleri gerçekleşmediyse artık kanuna dayanan tahsil edilebilir bir vergi olmadığından ödeme yükümlülüğü de ortadan kalkar.
EK MTV’YE KARŞI DAVA AÇARKEN NELERE DİKKAT EDİLMELİ?
Ek MTV ödenecek ve tıpkı vakitte dava açılacaksa, ödeme yapılırken “ihtirazi kayıt” konulması yararlı olabilir. Açılacak davada yürütmenin durdurulması talebinde bulunulması, tahsil ve bilhassa haciz süreçlerinin durdurulması bakımından gerekli. Vergi mahkemesinden AYM’deki sürecin beklenmesi de talep edilebilir.